Op maandag 16 september sloot een nieuwe groep jonge ervaringsdeskundigen het Next Level traject af met een tafelgesprek waarin zij het gesprek aan gingen met hun schuldeisers.
Onder begeleiding van theater- en radiomaker Marjolein Frijling, spraken ervaringsdeskundigen Laura, Rivaldo, Demi en Abby over de (psychische) belasting van het hebben van schulden, met als doel om samen met de schuldeisers te onderzoeken hoe de omgang met jongeren en hun betalingsachterstanden verbeterd kan worden. Daarnaast deelden zij hun ervaring o.a. in spoken word en zang en was er een speciale pop-up tentoonstelling met de prachtige portretten die fotograaf Milan Gies de afgelopen jaren samen met de deelnemers maakte.
Ervaringsdeskundigen in gesprek met hun schuldeisers
Laura, Rivaldo, Demi en Abby spraken met Sander van der Linden over de verschillende soorten schulden die je kunt opbouwen bij Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO). Met Pepijn Meddens van betaalplatform Billink en Jannylu Farrell van Flanderijn ging het gesprek over Buy Now Pay Later. En onze schuldrustcoach Willem Los werd door Laura geinterviewd over Saldodipje.
De ontspannen sfeer tijdens deze besloten avond boodt ruimte voor openhartige gesprekken en belangrijke inzichten. Met veel dank aan @droog, voor het beschikbaar stellen van de perfecte locatie voor ons evenement.
Pop-up tentoonstelling
Tijdens de ontvangst met een hapje en drankje, werden zo’n 80 aanwezigen omringt door de gezichten van onze jonge deelnemers. De tentoonstelling toonde een selectie van de prachtige portretten die fotograaf Milan Gies de afgelopen jaren samen met deelnemers aan het ONSbank-basistraject maakte.
Wat zou jij doen met 1000 euro?
De avond werd geopend met een kennismaking in de vorm van interactieve vragen. Alle aanwezigen vroegen bijvoorbeeld aan degene achter zich wat ze zouden doen als er €1000 onder hun stoel zou liggen (als zouden ze bij Oprah Winfrey zitten). Gebruikten ze het voor zichzelf of zouden ze een ander helpen?
No More Drama
Ervaringsdeskundige Abby bracht het nummer ‘No More Drama’ van Mary J. Blige ten gehore met haar krachtige stem. Het lied gaat voor haar niet alleen over de heftige periode die achter haar ligt, maar ook over waar ze nu staat, voorbij het dieptepunt waar ze door haar schulden in belandde.
DUO
Het eerste gesprek van de avond was tussen ervaringsdeskundigen Demi, Rivaldo en Laura en Sander van der Linden van DUO. Sander is maatwerkambassadeur en werkt voor het servicekantoor van DUO. De jongeren deelden hun schuldenjourney met Sander en het publiek. Ze vertelden hoe hun schulden ontstonden en waar ze nu staan. Het gaf een helder beeld van hoe zwaar het hebben van schulden op je leven kan drukken. En het bood een goed vertrekpunt om over en weer vragen te stellen.
Het plaatje werd nog concreter gemaakt toen Laura’s schuldenoverzicht bij DUO werd geprojecteerd. Zowel de ervaringsdeskundigen als de mensen in de zaal begrepen maar weinig van wat er op het scherm stond. Hoe kon Laura, die nog studeert, nu al €20.000 studieschuld hebben? En wat betekenen al die ingewikkelde benamingen hiervoor? Sander legde o.a. uit hoe het systeem werkt, maar ook waar de wettelijke beperkingen liggen.
Daarna werd ingegaan op de onvolkomenheden rond reiskosten met het OV voor studenten en schulden die daaruit onstaan. Onder de streep was de conclusie dat goede voorlichting cruciaal blijft. Sander gaf aan dat DUO al veel doet om jongeren beter te informeren en hen meeneemt in de voorlichting. Ook gaf hij aan dat DUO zich er van bewust is dat er maatwerk nodig is en dat jongeren daarvoor contact kunnen opnemen. Dat laatste blijkt helaas niet iets te zijn wat jongeren snel uit zichzelf zullen doen. Rivaldo opperde dat DUO een een extra reality check doet bij jongeren die maximaal willen lenen, door hen de vraag te stellen: Heb je echt die hele aanvullende studiebeurs nodig?
En er waren meer concrete voorbeelden en tips. Als je bijvoorbeeld je studentenreisproduct niet op tijd stopzet nadat je stopt met studeren, dan ontvang je elke twee weken een rekening, zelfs als je die OV-kaart niet gebruikt. Hier lopen veel studenten tegenaan. We leerden dat er beperkingen zijn om de OV-kaart automatisch stop te zetten, ondanks dat de ervaringsdeskundigen dit als de beste oplossing zagen. In dat geval raadden ze DUO aan dat bijvoorbeeld een docent bij het beeindigen van de studie tegen de studenten zou zeggen dat ze schulden kunnen voorkomen door de kaart gelijk stop te zetten.
Vertrouwen
Demi las een brief voor aan de verschillende hulpverleners waar ze mee te maken kreeg gedurende haar leven. Ze spreekt haar teleurstelling uit, de worsteling met vertrouwen in het systeem, de moed die nodig is om hulp te vragen en de hoop die ligt in het samen oplossen van problemen.
Saldodipje
Een onderwerp waar gelukkig steeds meer aandacht voor komt! Saldodipje verleidt jongeren met een op het eerste oog makkelijke lening, maar weet daar vervolgens flink op te verdienen als op tijd afbetalen niet lukt. Het brengt steeds meer jongeren diep in de problemen. Demi vertelde er laatst al op de radio over in een item van De Nieuws BV (BNNVARA).
Laura interviewde onze schuldrustcoach Willem Los, die zich heeft vastgebeten in het dossier Saldodipje en o.a. samen met Stichting Stichting Xwiljoenen en gedupeerden de strijd aangaat tegen Saldodipje en het overheidsbeleid dat dit mogelijk maakt.
Buy Now Pay Later
Pepijn Meddens, mede-oprichter van achteraf betaaloplossing Billink, schoof aan om over het Buy Now Pay Later (BNPL) te praten met ervaringsdeskundigen Abby, Demi en Laura.
We komen het BNPL fenomeen op steeds meer plekken tegen. Online kun je tegenwoordig bijna overal op rekening kopen, denk ook aan Klarna en Riverty. Pepijn legde uit dat BNPL een containerbegrip is en lichtte de verschillende vormen toe. We betalen de rekening voor ons diner in een restaurant bijvoorbeeld ook pas achteraf. Hij gaf zicht op valide en minder valide vormen van BNPL. En hij gaf aan dat zijn dienst zich bijvoorbeeld niet richt op jongeren. Hij ziet dat jongeren vooral door primaire schuldeisers met mooie advertenties worden verleid tot het doen van aankopen die ze op dat moment niet kunnen betalen. Hij legde uit hoe zijn bedrijf kwetsbare jongeren juist niet als klant ambieeert en hoe ze daarvoor hun screening en acceptatie van gebruikers inrichten.
Jannylu Farrell van gerechtsdeurwaarder Flanderijn geeft inzicht in het onderzoek dat zij binnen hun klantenbestand deed naar jongeren en BNPL-gerelateerde schulden. Bij Flanderijn zien ze dit steeds meer als een probleem.
En dat het onderwerp BNPL veel los maakt en er nog veel onduidelijkheid over bestaat, bleek ook uit de vele vragen en opmerkingen die uit de zaal kwamen. Extra belangrijk dus dat we het gesprek op deze avond aan zijn gegaan met zijn allen. Laten we blijven praten over een oplossing!
Spoken word
Het laatste woord was voor ervaringsdeskundige Rivaldo. Hij droeg zijn tekst voor over de gevoelens van uitzichtloosheid en boosheid die het hebben van schulden met zich meebrengen, maar ook over het licht aan het einde van de tunnel.
Trots
Wij kijken met een enorm trots gevoel terug op deze avond, op vier jonge mensen die met al hun kwetsbaarheid én kracht opstaan voor alle andere jongeren die met schulden worstelen. We willen de schuldeisers die met hen in gesprek gingen bedanken voor de openheid waarmee ze het gesprek aan zijn gegaan, bereid om de nuance te zoeken, uitleg te geven, te luisteren en te leren. We hopen dat ook dit tafelgesprek weer bijdraagt aan volgende stappen richting een betere omgang met mensen met schulden.
